Γράφει o Φυσικός-ΕκπαιδευτικόςΓιάννης Σάββας Στην Ελληνική μυθολογία η Χίμαιρα αναφέρεται σαν ένα φοβερό τέρας που είχε σώμα κατσίκας, κεφάλι λιονταριού και η ουρά του κατέληγε σε φίδι. Η δε έκφραση «κυνηγά χίμαιρες», έχει την έννοια του «επιδιώκει κάτι το ανέφικτο». Φαίνεται όμως πως η έκφραση αυτή πρόκειται να χάσει τη σημασία της σε μια τουλάχιστον περίπτωση ανέφικτου και αυτό γιατί για πρώτη φορά ερευνητές εισάγοντας με επιτυχία ανθρώπινα βλαστοκύτταρα μέσα σε αρχικού σταδίου έμβρυα χοίρου, δημιούργησαν στο εργαστήριο υβρίδια «άνθρωπο-χοιρίδια», τα οποία ονόμασαν «chimeras» – «χίμαιρες»!Στη βιολογία ο όρος αυτός περιγράφει την φυσική ή τεχνητή ανάπτυξη ενός οργανισμού που περιέχει κύτταρα και από άλλο είδος. Είναι δηλαδή γεγονός η δημιουργία στο εργαστήριο του πρώτου υβριδικού εμβρύου από κύτταρα ανθρώπου και χοίρου. Αν και μόλις ξεκινά η έρευνα στον τομέα αυτό, θεωρείται ένα μεγάλο βήμα στην εργαστηριακή κατασκευή οργάνων, κατάλληλων για μεταμόσχευση στον άνθρωπο.Διάχυτη είναι πλέον η πεποίθηση πως η έρευνα αυτή μπορεί να οδηγήσει στην καλλιέργεια ανθρώπινων οργάνων, συκώτι ή πάγκρεας σε πρώτη φάση, νεφρά, πνεύμονες ακόμη και καρδιά σε επόμενες φάσεις, που θα μπορούν να μεταμοσχευθούν σε όσους τα χρειάζονται άμεσα, σώζοντας έτσι χιλιάδες ζωές. Η επιτυχία του εγχειρήματος ήρθε ως απόδειξη της αρχικής ιδέας ότι είναι δυνατόν να δημιουργηθούν υβρίδια ανθρώπου-χοίρου. Συγκεκριμένα, στο πείραμα αυτό ερευνητές από το Ινστιτούτο Salk της Καλιφόρνια τοποθέτησαν ανθρώπινα βλαστικά κύτταρα σε έμβρυα χοίρου που βρίσκεται σε αρχικό στάδιο. Στη συνέχεια αυτά τα υβριδικά έμβρυα, οι χίμαιρες, μεταφέρθηκαν σε παρένθετες χοιρο-μητέρες και αφέθηκαν να αναπτυχθούν μέχρι τον πρώτο μήνα. Απώτερος στόχος είναι να βρεθεί ο τρόπος ώστε να χρησιμοποιηθούν όργανα από αυτά τα υβρίδια για μεταμοσχεύσεις. Όπως όμως ήταν φυσικό, η δημιουργία στο εργαστήριο αυτών των υβριδίων προκαλεί φόβους για το που θα μπορούσε να οδηγήσει η εξέλιξη αυτής της έρευνας. Προκύπτουν έτσι ζητήματα ηθικής και δεοντολογίας για τα όρια της έρευνας. Ειδικότερα, προκύπτει το ερώτημα: τα ανθρώπινα κύτταρα που εγχέονται στο σώμα ενός εμβρύου χοίρου με την πρόθεση της παραγωγής ανθρώπινων οργάνων, θα μπορούσαν να ταξιδέψουν στον εγκέφαλο και να δημιουργήσει μια αισθανόμενη οντότητα; Ένα, δηλαδή, είδος χοίρου με ανθρώπινες σκέψεις; Αυτή η πιθανότητα προς το παρόν δεν υφίσταται αφού εργαστηριακά τερματίζεται η ζωή των εμβρύων-υβριδίων στις πρώτες εβδομάδες της κύησης, ώστε να εξαλειφθεί η πιθανότητα εξέλιξης ενός όντος με …συνείδηση. Σε ένα τέτοιο υποθετικό-τρομακτικό σενάριο οι ερευνητές διαβεβαιώνουν ότι θα υπάρχει ένα είδος «διακόπτη ασφαλείας». Ο «διακόπτης» αυτός επινοήθηκε για να αποτρέψει τα ανθρώπινα κύτταρα από το να διολισθήσουν σε μέρη του σώματος, δηλαδή σε μέρη του εγκεφάλου, γεγονός που θα μπορούσε να προκαλέσει ηθικές ανησυχίες. Για την περίπτωση που κάτι θα γινόταν «κατά λάθος», οι ερευνητές εστιάζουν την έρευνα στον προγραμματισμό των κυττάρων ώστε να μπορούν να αυτοκαταστραφούν. Προβάλλονται όμως τα ερωτήματα: Αν θεωρούνται σαν αποδεκτοί σκοποί της επιστημονικής έρευνας η βελτίωση της ποιότητας ζωής των ανθρώπων, αλλά και η οικονομική ωφέλεια από τα αποτελέσματά της, ποια είναι τα δεοντολογικά και ηθικά όρια που δεν θα πρέπει να ξεπεραστούν; Εταιρείες ισχυρότερες και από κράτη, που διαθέτουν τεράστια κεφάλαια στην έρευνα, μπορούν να ελεγχθούν αν ασχολούνται με επικίνδυνες και κακόβουλες έρευνες; Στο παρελθόν διεξήχθησαν έρευνες που καταρράκωσαν την έννοια της ανθρώπινης υπόστασης. Αποκορύφωμα ήταν οι έρευνες που διενεργήθηκαν κατά την περίοδο του ναζισμού σε κρατουμένους των στρατοπέδων συγκέντρωσης στη Γερμανία, όπου η ανθρώπινη ζωή δεν είχε καμιά αξία. Η επιστημονική κοινότητα αναγκάστηκε να ευαισθητοποιηθεί περισσότερο γύρω από την ηθική και δεοντολογία της έρευνας. Δεν πρέπει βέβαια να λησμονούμε ότι οι ηθικοί κανόνες και οι παραδοχές διακρίνονται από μια ελαστικότητα και προσαρμοστικότητα στα κοινωνικά και πολιτισμικά δεδομένα, παραδοχές οι οποίες μεταβάλλονται και διαφοροποιούνται με την πάροδο του χρόνου. Δεν υπάρχει έτσι διαχρονικά ενιαία αντίληψη για την ηθική. Παλαιότερα π.χ., ο εμβολιασμός, η […]
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου