Γράφει η Βαλασία Βαρδέλληιδιοκτήτρια του παιδικού σταθμού-νηπιαγωγείου «Το Παλατάκι»
«Τα παιδιά πρέπει στο σπίτι να σέβονται τους γονείς τους, στον δρόμο εκείνους που συναντούν και στη μοναξιά τον εαυτό τους», είχε πει ο Δημήτριος ο Φαληρεύς
Δεν υπάρχει τίποτα χειρότερο από το να συναναστρέφεσαι με ένα κακότροπο και κακομαθημένο παιδί. Ή μάλλον υπάρχει. Αυτό το παιδί να είναι δικό σου.
Για την υγιή ψυχοσωματική ανάπτυξη του παιδιού μας, πέρα από την αγάπη και τη στοργή μας, χρειάζεται να θέσουμε κάποια όρια, κάποιους κανόνες στη συμπεριφορά του. Οι κανόνες αυτοί μπορεί να σχετίζονται με θέματα που σχετίζονται με τον ύπνο, τη διατροφή, τα παιχνίδια, τις εξόδους, το ντύσιμο, τη μελέτη, τις αγορές, την τηλεόραση, τις σχέσεις με τους άλλους, την αρνητική συμπεριφορά κ.λ.π.
Στα πρώτα χρόνια της ζωής του το παιδί ανακαλύπτει τον κόσμο και μαζί μ’ αυτόν τα όρια τα δικά του και τα δικά σας. Δεν γνωρίζει τους κανόνες και τους τρόπους ως έννοιες, γι’ αυτό πρέπει εμείς να προσπαθήσουμε να του τα εξηγούμε διαρκώς. Το μυστικό είναι η επανάληψη στα όρια και τους κανόνες, αν και τις πιο πολλές φορές, αρνούμαστε να βάλουμε στα παιδιά μας, γιατί πιθανότατα δεν θέλουμε να τα δυσαρεστήσουμε, ή φοβόμαστε τι θα γίνει μετά, ή πολύ απλά δεν ξέρουμε να διαχειριστούμε την πιθανότητα της μη υπακοής από τα παιδιά.
Η συμπεριφορά και η στάση που θα έχουμε απέναντι στο παιδί μας πρέπει να είναι σταθερή και επαναλαμβανόμενη για να εντυπώνεται στο υποσυνείδητο του και σιγά-σιγά να υιοθετείται από αυτό. Με αυτόν τον τρόπο, θα γίνει πιο εύκολο για το παιδί σας να ξεχωρίζει τι σημαίνει καλή συμπεριφορά και τι όχι.
Πότε ξεκινάμε;Όσο πιο νωρίς, τόσο το καλύτερο. Οι κανόνες που ορίζουμε βέβαια πρέπει πάντα να είναι ανάλογοι με την ηλικία του παιδιού. Οι ειδικοί μας λένε, πως από τον όγδοο κιόλας μήνα οφείλουμε να «δείχνουμε» στο μωρό ότι κάποια πράγματα πρέπει να γίνονται ή να μη γίνονται. Όταν αρχίσει, για παράδειγμα, το μωρό να μας γρατζουνάει ή να μας τραβάει τα μαλλιά (εξερευνώντας στην ουσία τόσο εμάς όσο και τις κινήσεις του), εμείς οφείλουμε να του δείχνουμε ότι αυτό δεν μας αρέσει. Πώς; Κρατώντας απαλά τα χέρια του και λέγοντας ήρεμα:
«Αυτό δεν μου αρέσει, σε παρακαλώ μην το κάνεις». Είναι σίγουρο ότι θα το ξανακάνει και είναι και απόλυτα φυσιολογικό, αλλά εσείς οφείλετε να δείξετε τη δυσαρέσκειά σας, δίχως εκνευρισμό και φωνές. Όσο νωρίτερα διδάξετε στο παιδί σας ποιοι είναι οι κανόνες που ισχύουν στο σπίτι σας (και οι οποίοι ισχύουν για όλους σας), τόσο πιο εύκολα θα τους κατανοήσει και θα τους ακολουθήσει. Πριν θέσουμε λοιπον του κανόνες πειθαρχίας στο παιδί μας και τα όρια μας, θα πρέπει να λάβουμε υπ’ όψιν μας και την ηλικία του.
Εννοείται πως δεν φερόμαστε το ίδιο σε ένα μωρό με ένα νήπιο. – Μέχρι την ηλικία των τριών ετών, το παιδί δεν έχει την ικανότητα να διακρίνει συνειδητά το καλό από το κακό. Ξέρει ότι κάποιες πράξεις του είναι περισσότερο αποδεκτές από άλλες, δεν γνωρίζει όμως συναισθήματα όπως είναι η ενοχή ή οι τύψεις. Αν και δεν υπάρχουν ακριβείς ενδείξεις για το πώς διαμορφώνεται η συνείδηση του παιδιού μας, γνωρίζουμε με βεβαιότητα ότι για την ομαλή ανάπτυξή του έχει απόλυτη ανάγκη την αγάπη, την αποδοχή και την προστασία των γονιών του. Αυτή η αγάπη και η αποδοχή μας είναι το πιο σημαντικό κίνητρο για να υπακούσει τους κανόνες που έχουμε ορίσει. Και μέχρι τα «πρέπει» να γίνουν κομμάτι του χαρακτήρα του, ο μόνος τρόπος να τα ακολουθήσει είναι να μιμηθεί τη δική μας συμπεριφορά.
Οι καλοί τρόποι εφαρμόζονται πρώτα στο σπίτι και ύστερα έχουμε την απαίτηση από το παιδί μας να τους εφαρμόσει και έξω από αυτό. Όταν η μαμά και ο μπαμπάς λένε «ευχαριστώ» και «παρακαλώ», τότε και τα παιδιά θα το κάνουν. Μάλιστα, θα πρέπει να ξεκινήσουν από πολύ νωρίς –από την προσχολική ηλικία– ώστε όταν πηγαίνοντας στο σχολείο η κοινωνικοποίησή τους γίνει πιο έντονη, θα ξέρουν ήδη πώς να περιμένουν υπομονετικά τη σειρά τους, πώς να ζητούν το λόγο για να μιλήσουν και πώς να δείχνουν το σεβασμό τους στους μεγαλύτερους. Το αντάλλαγμα; Σύμφωνα με έρευνες, η ευγένεια και η καλοσύνη θα ανοίξουν πολλές πόρτες στη ζωή τους.
Μαθαίνουμε στο παιδί μας
να δέχεται το όχι Όλοι καταλαβαίνουμε ότι το να μάθει ένα παιδί να αποδέχεται το όχι αποτελεί καθοριστικό σημείο στην εξέλιξη του προς την ενηλικίωση. Το βοηθά να συνειδητοποιήσει ότι οι ανάγκες των άλλων μπορεί να είναι το ίδιο σημαντικές με τις δικές του. Ας πούμε, για παράδειγμα, ότι μια μαμά είναι με τον γιο της σε ένα κατάστημα και ξαφνικά αυτός ζητά επίμονα να του αγοράσει ένα παιχνίδι. Η μαμά δεν πρέπει ούτε να υποκύψει ούτε όμως να τον μαλώσει. Πρέπει ήρεμα και αποφασιστικά να του εξηγήσει ότι αυτή η αγορά δεν είναι στο πλάνο της ημέρας. Και μετά, για να παρακάμψει το καπρίτσιο, να οδηγήσει την κουβέντα κάπου αλλού.
Απλοί κανόνες
καλής συμπεριφοράςΕίναι σημαντικό να εξηγούμε στα παιδιά μας γιατί η σωστή συμπεριφορά είναι αναγκαία για την αρμονική συνύπαρξη τόσο των μελών της οικογένειας, όσο και της ευρύτερης κοινωνίας. Έτσι, θα συνειδητοποιήσουν ότι δεν ζούμε μόνοι ούτε στο σπίτι, αλλά ούτε και σε αυτόν τον πλανήτη. Αυτοί οι απλοί, βασικοί κανόνες συμπεριφοράς έχουν προβλεφθεί για να κάνουν τη ζωή μας πιο εύκολη και όμορφη για όλους και γι’ αυτό είναι σημαντικό να τους τηρούμε.
Αν χρησιμοποιήσουμε παραδείγματα από την καθημερινότητα αποφεύγοντας τις γενικότητες, θα είναι πολύ πιο εύκολο για το παιδί να κατανοήσει τη σημασία τους. Σε περίπτωση, π.χ., που κάποιος μεγαλύτερος του πει «γεια σου, τι κάνεις;» κι εκείνο –αντί απάντησης– αρχίσει να τσιρίζει ρίχνοντας γροθιές στον αέρα, δεν αρκεί να το μαλώσετε ή να του πείτε «είσαι αγενής». Πρέπει να εξηγήσετε, ξανά και ξανά αν χρειαστεί, πόσο μπορεί να πληγώσει τους άλλους με τη στάση του και πόσο σημαντικό είναι να σεβόμαστε τα συναισθήματα των άλλων για να σέβονται κι εκείνοι τα δικά μας αισθήματα. Πείτε του ότι:
* Όταν συναντιούνται άνθρωποι που γνωρίζονται πρέπει να χαιρετιούνται. Ο χαιρετισμός είναι στην ουσία μια ευχή: ευχόμαστε στο συνάνθρωπό μας να έχει μια καλή μέρα ή ένα καλό βράδυ. Αρκεί να τον κοιτάξουμε στα μάτια και να πούμε μόνο ένα «γεια».
* Μπορούμε να δείχνουμε αντικείμενα με το δάχτυλο, αλλά σε καμιά περίπτωση δεν δείχνουμε ανθρώπους. Δεν είναι ευγενικό να φερόμαστε σε έναν άνθρωπο σαν να είναι αντικείμενο.
* Στο τραπέζι την ώρα του φαγητού καθόμαστε ίσια στην καρέκλα και χρησιμοποιούμε το πιρούνι και το κουτάλι μας –όχι τα χέρια– για να πιάσουμε το φαγητό. Η μαμά ετοίμασε αυτό το φαγητό με κόπο και αγάπη. Είναι σαν μια μικρή γιορτή που χαιρόμαστε να είμαστε όλοι μαζί.
* Δεν διακόπτουμε τους μεγάλους όταν μιλούν μεταξύ τους, εκτός κι αν είναι απόλυτη ανάγκη. Θα σε προσέξουν και θα σου δώσουν τον λόγο.
* Εάν πέσεις πάνω σε κάποιον, τον πατήσεις, τον σκουντήξεις […] μην ξεχάσεις να πεις «συγγνώμη».
* Δεν κοροϊδεύουμε ποτέ κανέναν εξαιτίας της εμφάνισης, της εθνικότητας, των γνώσεων ή των ικανοτήτων του. Οι άνθρωποι είμαστε όλοι διαφορετικοί μεταξύ μας. Αυτό κάνει τον καθένα μας ξεχωριστό και τον κόσμο μας πολύχρωμο και όμορφο. Οι έξυπνοι άνθρωποι δεν σχολιάζουν την ιδιαιτερότητα ή τη διαφορετικότητα των άλλων.
* Όταν είμαστε στο μετρό ή στο λεωφορείο, προσφέρουμε τη θέση μας σε κάποιον που την έχει περισσότερη ανάγκη (για παράδειγμα, σ’ έναν άρρωστο, σ’ έναν ηλικιωμένο ή σε μια έγκυο γυναίκα). Το ίδιο κάνουμε και όταν περιμένουμε στην ουρά. Είναι ωραίο να προσφέρουμε ανακούφιση και βοήθεια στους άλλους όποτε μπορούμε.
*Η καθαριότητα είναι η μισή αρχοντιά. Το παιδί πρέπει να μάθει να πλένει τα χέρια του πριν από κάθε γεύμα, να κάνει μπάνιο τουλάχιστον μια φορά την ημέρα, να βουρτσίζει τα δόντια του πρωί και βράδυ, να έχει περιποιημένα νύχια και μαλλιά και να φορά καθαρά ρούχα.
Το παιδί είναι καθρέφτης
της συμπεριφοράς του γονέαΤο παιδί σας είναι ο καθρέφτης σας, πράγμα που θα έχετε διαπιστώσει από πολύ νωρίς στη ζωή του. Πολλές φορές είναι δύσκολο να διαχειριστείτε το θυμό, την αντίδραση και την ανυπακοή του παιδιού αλλά θα πρέπει να θυμάστε ότι εσείς είστε το παράδειγμά του. Αν φέρεστε με ευγένεια και σεβασμό υπάρχουν πολλές πιθανότητες το παιδί σας να αποτυπώσει τη συμπεριφορά, να την αποθηκεύσει και σταδιακά να αρχίσει να συμπεριφέρεται με τον ίδιο τρόπο.
Οι καλοί τρόποι με λίγα λόγια είναι τρόπος ζωής και όχι απλοί κανόνες για να τους εφαρμόζουμε όταν μας βλέπουν οι άλλοι. Σίγουρα θα υπάρξουν στιγμές που δεν θα τους εφαρμόσουμε ή θα ξεφύγουμε από αυτούς, αλλά το σημαντικό είναι αυτή να είναι η εξαίρεση και όχι ο κανόνας της καθημερινότητάς μας.
Τέλος ας μην ξεχνάμε ότι χρειάζεται επιμονή και υπομονή για να μάθουμε στα παιδιά καινούρια πράγματα, πόσο μάλλον για να εμπνεύσουμε τη σωστή συμπεριφορά. Καλή επιτυχία!
This entry passed through the Full-Text RSS service – if this is your content and you’re reading it on someone else’s site, please read the FAQ at fivefilters.org/content-only/faq.php#publishers.
πηγη: rodiaki.gr
Ο Λάζαρος Δουλγέρης θα διευθύνει το παιχνίδι της Λάρδου ΦΩΤΟ ΒΙΚΤΩΡ